Samen bouwen aan de toekomst, de kracht van co-creatie tussen woningcorporaties

Hoe begin je?
Dit artikel gaat over samenwerken, of eigenlijk co-creëren. Samenwerken tussen woningcorporaties. Met twee partijen of in een regionaal samenwerkingsverband. Samen iets nieuws maken, voortbrengen. Maar hoe begin je zo’n artikel? Wordt het een leuk, speels verhaal met sappige voorbeelden over gelukte en mislukte samenwerkingen. Of moet het een droge opsomming worden van do’s en don’ts om succesvol samen te werken. Zal ik ChatGPT eens om raad vragen? Terwijl ik op een zonnige zaterdagmorgen in de tuin zit realiseer ik me dat dat nu precies hetzelfde is bij het starten en uitbouwen van een samenwerking met het doel samen iets te creëren voor een mooiere toekomst. Hoe begin je zoiets, wat zijn de eerste stappen, en hoe ga je dan met vol vertrouwen gezamenlijk op pad?

Co-creëren
Toch eerst even waar we het nu precies over hebben. Om te voorkomen dat we in buzz-woorden en de zoveelste hype eindigen.  Co-creëren verwijst naar het gezamenlijk en collaboratief creëren van iets, waarbij meerdere partijen betrokken zijn. Het idee achter co-creatie is dat verschillende groepen of entiteiten samenwerken om iets nieuws te creëren, waarbij iedereen bijdraagt met hun eigen expertise, ideeën en perspectieven. Het gaat verder dan een traditionele benadering waarbij een enkele partij de creatie controleert, en stelt in plaats daarvan voor dat waardevolle resultaten kunnen ontstaan door een inclusieve en participatieve samenwerking. In huidige tijd zoeken partijen elkaar op, werken in netwerken, delen, doen dingen samen om op de lange termijn te overleven, te groeien en succesvol te zijn en blijven.

Van inkoop naar duurzaamheid en energietransitie
Woningcorporaties zoeken elkaar vaak op. Om kennis te delen, een ‘learning community op te zetten, samen projecten te doen, diensten of zelfs een shared service center te ontwikkelen. En soms als ultieme vorm van samenwerking om te fuseren.  Met het idee 1 + 1 =3. Om zo de bekende synergievoordelen te halen, te innoveren, nieuwe functies te ontwikkelen, risico’s te spreiden en kosteneffectief te werken. 

Vaak start de samenwerking met een eerste verkenning en gezamenlijke inkoop komt dan als eerste op de proppen. Van het samen inkopen van potloden en pennen naar de inkoop van onderhoudsdiensten, IT en het aannemen en inhuren van personeel. De grote uitdagingen waar corporaties voor staan zoals verduurzaming en de energietransitie gaan echter een flinke stap verder dan dat. Hoe kunnen we energie-effectief bouwen en onderhouden, nieuwe materialen gebruiken die minder belastend zijn voor het milieu zoals houtbouw, CO2 reduceren, de warmtevraag verminderen. Doelen en prestatiecontracten te over. Nu nog allen nog maar even keuzes maken en die gaan uitvoeren. Dat is makkelijker gezegd dan gedaan. 

Inhoud en mensen
Co-creëren is echter een diepgaande vorm van samenwerking en vraagt nogal wat, waarover hieronder meer. Het gaat natuurlijk over de inhoud, het beleid, de processen, de werkwijze, governance en ga zo maar door. Maar het gaat nog veel meer over mensen die elkaar moeten zien te vinden, vertrouwen opbouwen, dingen anders moeten gaan doen, vanuit gedeelde belangen gaan denken en werken.  Handelen vanuit wij in plaats van ik en jij. 

Waarom kan dit lastig zijn en botsen van tijd tot tijd? Of misschien wel helemaal niet van de grond komen. Geen nieuwe dingen hoor, die echter wel heel erg waar zijn. Bijvoorbeeld de verschillende belangen en perspectieven die er zijn van alle deelnemende partijen, de stakeholders. Of de communicatie binnen een groep. Hoe deel je standpunten, luister je en maak je gezamenlijk voortgang. Hoe ga je om met onzekerheid? Je weet nog niet wat je als organisatie, team of individu te wachten staat. Gaat zo met elkaar de toekomst in en durf je dat onbevangen te doen. Complexiteit die nog groter is omdat organisaties en processen verweven. Professionals en leiders die verschillend kijken en andere waarden en normen hebben. Of het verschil in macht en invloed. Is de grootste corporatie de bovenliggende partij of kunnen partijen een weg vinden om gelijkwaardig aan de slag te gaan en tot een evenwichtige machtsverdeling te komen.

Teamontwikkeling en leiderschap
Zetten we dit op een rij dan is het bij co-creëren met andere organisaties essentieel om aandacht te besteden aan teamvorming en de ontwikkeling van het team. Het team dat samenwerkt vanuit de verschillende organisatieonderdelen en disciplines, die de samenwerking opstart, vormgeeft en invult. Parallel daaraan en niet minder belangrijk is aandacht voor (persoonlijk) leiderschap. Wat betekent het voor jou als persoon, als leider of deelnemer. Waar loop je tegenaan, wat beangstigt je, of maakt je (over)moedig. Wanneer zet je al je kracht in of houd je even in om ruimte te maken voor anderen. Welk vraag is er die niet zichtbaar is of die niet gesteld wordt. Het team kan net zo ver groeien als de leiders zijn ontwikkeld. Zowaar een mooie uitdaging en uitgangspunt voor de samenwerking. 

Vijf suggesties en tips
In onze praktijk hebben we veel ervaring met samenwerkingen en co-creaties, tussen woningcorporaties, organisaties, en in de keten. Steeds vallen ons weer een aantal zaken op die we graag delen in de vorm van onderstaande tips en suggesties:

1. Eerst de bestuurders
   Samenwerken op organisatieniveau en tussen woningcorporaties vraagt dat eerst de bestuurders elkaar vinden, een kop koffie drinken en een relatie in vertrouwen opbouwen. Dat gaat natuurlijk over de inhoud maar zeker ook over de onderlinge chemie. Is er een klik, is het mogelijk naast krachtig optreden ook kwetsbaar te zijn en je open te stellen voor de ander. Het klinkt soft maar veel samenwerkingen mislukken omdat op bestuurlijk niveau er geen match is of omdat geen aandacht wordt besteed aan de ontwikkeling daarvan.
2. Begin met het bepalen van ambities en doelstellingen
   Maak helder wat eenieder uit de samenwerking en co-creatie wil halen. Wat zijn de gewenste deliverables. Binnen welke periode. En vooral ook, wat zijn de gezamenlijke ambities en doelstellingen. Die kunnen nogal eens uit elkaar liggen. Besteed aandacht aan de waarde-drivers die voor elke partij weer anders kunnen zijn. Stel de ambities en doelen vast en deel die met alle betrokkenen. Pas daarna kun je aan de slag met de strategie, het hoe. 
3. Teamvorming en -ontwikkeling
   Start al heel snel met team-vorming en team-ontwikkeling. Dat zal uiteindelijk een van de succesfactoren blijken te zijn. Naast een kennismakingssessie waarin de rollen van de teamleden duidelijk worden, wat ieder brengt en komt halen, kan de sessie om de ambitie en doelstellingen te bepalen heel goed worden gebruikt om te starten met het ontwikkelen van het team. Te kijken in welke ontwikkelingsfase het team is en wat er voor nodig is om de volgende stappen te zetten en op termijn met elkaar productief te worden.
4. Balans projectmatig en laten komen
   Vind een balans tussen een sterk projectmatige aanpak waarin alles stap voor stap vastligt in strakke lijnen en een aanpak waarin partijen het ook durven het onbekende in te stappen en te laten komen wat er komt. Pas dan zal creativiteit ontstaan en energie gaan stromen. Uiteraard is een plan nodig en een sterke visie op de bestemming en hoe daar te komen. Maar laat ook ruimte om te ademen, experimenteren en zo samen te leren en ontwikkelen.
5. Lange termijn
   Wees je bewust dat samenwerken en co-creëren gaat om de lange termijn. De korte klap en korte termijn resultaten zijn leuk, echter als het daarom gaat is dit niet de geëigende vorm. Kies dus bewust voor de lange termijn, wees bereid te investeren in tijd, ideeën, kwaliteit en reserveer daarvoor de tijd van mensen maar ook het budget dat nodig is om de resultaten op termijn te halen.

Wij begeleiden organisaties bij allerlei vormen van samenwerking en co-creatie. Wil je meer weten of eens gezamenlijk sparren? Bel 06-22 945 745, neem contact op via https://prout.cc/contact/ of ga naar www.Prout.cc.