In alle trajecten die we voor klanten doen waar het gaat over het opzetten van een nieuwe afdeling, een nieuwe functie, een nieuw IT-systeem of het bepalen van een nieuwe richting voor een product of dienst komen we op een gegeven moment terecht bij het bepalen van de ambitie. Dan hoor je bij wijze van spreken al een zucht door de ruimte gaan. “Daar gaan we weer met vage, ellenlange discussies over een stip op de horizon of vager nog de droom” hoor je mensen denken of zeggen. 

En dat is ook best begrijpelijk. Je kunt makkelijk verdwalen in het oerwoud van missie, visie, strategie, kaders, beleid, doelstellingen en ‘oh ja’ dan hebben we ook nog ambitie. Het kan voelen als luchtfietserij en praten over iets wat niet reëel klinkt of iets is wat niet over jezelf of jouw organisatie gaat.

Ikzelf vind het ook niet altijd makkelijk om een MT, afdeling of team mee te nemen in het belang van het verkennen en scherp krijgen van de ambitie. Om met energie aan de slag te gaan. Businessmodellen en hulpmiddelen zijn er genoeg. Maar die alleen gaan je niet redden. Het bepalen van de ambitie is geen invuloefening die je even in een tabelletje doet. Het is veel meer dan dat. 

Maar eerst even het volgende voor we verder gaan met de essentie van ambitie.

Waar loopt het vast?

In veel organisaties staan de plannen en misschien ook wel de ambitie op papier. Er is nagedacht over structuur, processen en doelen. En toch kan het stroef lopen, de omzet kan achterblijven, of er kan onrust in de organisatie zijn of, erger nog, klanten blijven weg en zijn ontevreden. Het kan aan veel factoren liggen. Soms is de oorzaak duidelijk als bijvoorbeeld de kwaliteit of serviceverlening teruglopen, maar vaak is niet zomaar te zeggen wat er aan de hand is.

In een traject starten we dan om gezamenlijk te bekijken wat er speelt, wat de feiten zijn, welk gedrag en overtuigingen te zien zijn, hoe wordt samengewerkt. Te verkennen welke blinde vlekken en zijn, waar het stokt. Dit doen we in de diagnose die eindigt met de eerste bevindingen, conclusies en aanbevelingen. 

En dan komt ontegenzeglijk het moment dat we aan de slag gaan met het verkennen en scherp krijgen van de ambitie. Een essentiële stap die je niet kunt overslaan voor een succesvolle ontwikkeling, voor duurzame groei. 

Relatie missie, visie en ambitie.

Om in het oerwoud meer zicht en een begaanbaar pad te krijgen deel ik graag hoe wij deze verschillende begrippen zien. Hoe we ermee omgaan en vertalen naar de praktijk. Niet gezegd dat dit de enige duiding is. Je kunt hier dagen over discussiëren.

In het kort:

• Missie: De bestaansreden. Wat willen we op fundamenteel niveau bijdragen? Waarvoor zijn we er? 
• Ambitie: Waar willen we naar toe? Onze bestemming. Wat willen we voor gaan staan, wie willen we zijn in deze fase van onze ontwikkeling? Waar staan we in 5 jaar?
• Visie: Hoe zien we de weg daarheen? Onze overtuiging of zienswijze over hoe de toekomst eruitziet en hoe de weg daarnaar te loopt.
• Strategie: Hoe gaan we dat doen? Keuzes in focus, werkwijzen, middelen en mensen die ons helpen richting te geven aan onze ambitie.
• Doelstellingen: zijn de tussenstations naar de bestemming, concreet genoeg om te sturen, flexibel genoeg om bij te stellen.

Deze begrippen staan met elkaar in relatie en werken ook op elkaar in. Voor zover dat mogelijk is kaderen we in sessies met klanten altijd goed in waar we het over hebben. Zodat we inderdaad samen over het open pad kunnen gaan lopen en tot een resultaat komen.

Ambitie helpt je te kiezen wie je wilt zijn.

Ambitie is een keuze. Over de richting waar je als organisatie, als team of professional naar toe wilt. Over wat je belangrijk vindt. Over wie je als organisatie wilt zijn. Het gaat dus (ook) over je identiteit. 

Missie gaat over het je bestaansreden, is fundamenteel en gaat meer over waarden dan over de markt. Ambitie zou je kunnen zien als meer een beweging naar de toekomst en de ontwikkeling die we willen maken. Het legt de basis voor doelstellingen en strategiekeuzes.

De essentie van ambitie ligt vaak een laag dieper dan strategie of structuur.  Wie zijn wij, ook als er tegenwind is en het niet loopt zoals we willen. En durven we daar samen voor te kiezen? Ambitie betekent: verantwoordelijkheid nemen voor wie je wilt zijn. En daarnaar handelen. Als organisatie, als team, als individu.

Samenvattende kunnen we zeggen ambitie is:

• Richtinggevend: waar willen we heen
• Identiteitsbepalend: wie willen we zijn
• Activerend: wat vraagt dat van ons nu

Ambitie verbindt het waarom met het waarheen, en bepaalt de richting voor strategie, cultuur en gedrag.

Maar alleen als ze gedragen worden. En daar wringt het vaak. Want ambities kunnen botsen, doelstellingen concurreren. Structuren knellen. Daar begint het werk pas echt.

De juiste vragen

Prout begeleidt organisaties bij het verhelderen en concretiseren van hun ambitie. Als startpunt van een ontwikkeltraject. 

Uiteraard kennen we de modellen zoals een waarden-analyse en het ADSM-model (ambitie, doelstellingen, strategie, maatregelen/acties). We gebruiken ze als hulpmiddel, niet als dogma of keurslijf. 

Maar voordat we beginnen met modellen starten we met vragen en het gesprek. In MT’s, teams en individueel. Want het gaat niet alleen om wát je wilt bereiken, maar om wáárom je het belangrijk vindt. Wat wil je vasthouden, wat wil en mag je loslaten? Wat vraagt deze fase van je mensen, je leiderschap, de structuur? Die vragen lijken soms eenvoudig. Tot je ze echt stelt.

We starten bij het hier- en nu:

• Wat gaat goed?
• Wat knelt?
• Wat wordt vermeden of stilgehouden?
• Wat zegt dat over waar we vandaan komen?

We stellen ook verdiepende vragen zoals:

• Wat willen we als organisatie bijdragen?
• Waar willen we voor staan?
• Wie willen we zijn, nu en in binnen 5 jaar?
• Wat willen klanten, medewerkers en partners wérkelijk ervaren?

We gebruiken verschillende bewezen werkvormen zoals workshops, dialoogsessies met waardenkaarten, meer verhalende methodes (wat zijn de verhalen die de ronde doen) of het in beeld brengen van de bron-bestemmingslijn. 

En het echte gesprek

Even terug naar de zucht door de zaal bij het woord ambitie. Mensen zitten niet te wachten op wéér een heisessie, wéér een model. 

Ze willen gehoord worden. Een stem hebben in wat belangrijk is.

Daarom maken we het gesprek leidend. We dragen zorg voor psychologische veiligheid in het team. Zodat mensen zich vrij voelen om in te brengen wat voor hen en de organisatie belangrijk is. En in die ruimte mag ook spanning bestaan. Verschil mag er zijn en mag worden benoemd. Dat helpt om met elkaar te komen tot een gedragen inzichtkeuze en richting. We verkennen wat mogelijk vermeden wordt, geven ruimte aan wat niet gezegd wordt of niet gezegd mag worden, spiegelen wat wringt en stellen de vragen die ertoe doen. 

Want zonder dat gesprek wordt ambitie al snel een papieren werkelijkheid.

Een uitnodiging 

Wil je meer weten of verder praten over het bepalen van de ambitie voor jouw team, organisatie of project? Of over andere onderwerpen zoals aangeraakt in dit artikel?

Neem dan gerust contact op of bel 06-22945745. We denken graag mee.